همشهری آنلاین- مجیدجباری: در روزهای پایانی سال، حضور مردم در شهر برای خریدهای نوروزی همه محورها و خیابان‌های تهران را با ترافیک سنگین مواجه کرده است. جهش دوباره کرونا و تورم سرسام‌آور هم نتوانسته جلوی قفل شدن خیابان‌ها و بزرگراه‌های تهران را بگیرد. حتی عوارض ورود به محدوده طرح ترافیک و جریمه ۱۰۰ هزارتومانی هم نمی‌تواند مردم را از خودروهایشان پیاده و سوار بر ناوگان حمل و نقل عمومی کند.
«گیریم از ماشین پیاده شدم، این وضعیت اتوبوس است؛ مترو هم بهتر از اتوبوس نیست. حوصله ماندن در صف و سرپا ایستادن در اتوبوس را ندارم. بخاطر کرونا هم که شده ترجیح می‌دهم از ماشین خودم استفاده کنم. اگر در محدوده طرح ترافیک کاری داشته باشم طرح روزانه و یا ساعتی می‌خرم. جریمه هم شدم که شدم بهتر از کرونا گرفتن و معطلی در اتوبوس است.» راننده خودرویی که پشت ترافیک تقاطع ولیعصر و میرداماد مانده با اشاره به دو اتوبوس مملو از مسافری که در خط ویژه به کندی حرکت می‌کنند، اینها را می‌گوید و سوال بعدی را بی‌پاسخ می‌گذارد و بعد یکی دو متر جلوتر می‌رود و پشت ترافیک سنگین ترمز می‌زند.»
خانم جوانی که با خودروی شخصی در این روزهای شلوغ تهران وارد محدوده مرکزی طرح ترافیک در بلوار کشاورز شده، در جواب این سوال که آیا همیشه با ماشین شخصی وارد طرح می‌شوید، می‌گوید: «بله! هفته‌ای سه روز و معمولا طرح روزانه می‌خرم. اگر هم نتوانم مجوز بگیرم، نهایتا جریمه‌اش را می‌دهم. ۷۸ هزارتومان هزینه خرید طرح با جریمه ۱۰۰ هزار تومانی پلیس چندان توفیری ندارد. هزینه اسنپ و تاکسی که بیشتر از این می‌شود. ضمن اینکه برای دوری ازکرونا، ماشین خودم امن‌تر است.»
عوارض یا جریمه؛ کدام بازدارنده‌تر است؟
اینطور که پیداست عوارض ورود به محدوده طرح ترافیک به تنهایی نمی‌تواند برای کاهش تردد در محدوده مرکزی شهر بازدارنده باشد. به همین خاطر است که امسال جریمه ورود به محدوده با افزایش ۵ برابری نسبت به سال ۱۳۹۹ از ۲۰ هزار تومان به ۱۰۰ هزار تومان افزایش پیداکرد. با این حال اما هنوز هم این مبالغ برای برخی شهروندان رقمی نیست و هستند کسانی که برای راه افتادن کارشان علاوه بر عوارض ورود به طرح، حاضرند جریمه پلیس را هم بپردازند.
رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای اسلامی شهر تهران در این باره به همشهری آنلاین می‌گوید: « طرح ترافیک که بیش از ۴۰ سال از عمر آن در تهران می‌گذرد، به این ترتیب بوده است که براساس مجوز شورای عالی ترافیک، اجازه ورود روزانه بیش از حدود ۱۱۰ هزار خودرو به محدوده داده نشود حالا فرقی نمی‌کند که قیمت عوارض طرح ترافیک چقدر باشد. چرا که شهرداری هم مجوز فروش بیش از این تعداد را ندارد. حالا با هر قیمتی که تعیین شود، مجوزی بیشتر از این صادر نمیشود.»
سید جعفر تشکری هاشمی در این باره توضیح داد: « این که برخی تصور کنند به دلیل پایین بودن مبلغ عوارض ورود به طرح، می‌توانند تردد بیشتری به محدوده مرکزی شهر داشته باشند پذیرفته نیست. اما آنجا که باید نقش بازدارندگی داشته باشد، متاسفانه بعضا بازدارنده نیست. معتقدم جرایم راهنمایی و رانندگی برای متخلفان باید به نحوی باشد تا برخی شهروندان اراده‌ای برای تخلف نداشته باشند. از طرف دیگر قیمت آرم ترافیک هم در هم این سال‌ها روالی داشته که حفظ شده و در این دوره مثل سال‌های قبل ۲۰ تا ۲۵ درصد افزایش یافته است. به هر حال عده‌ای مجبورند برای نوع شغل‌شان وارد محدوده مرکزی شهر شوند. از خبرنگاران تا پزشکان و بیماران خاص و افرادی که به نوعی در دستگاه‌های دولتی مسئولیتی دارند و باید به محل کارشان مراجعه کنند. به هر شکل نمیشود به هر میزانی این نرخ را افزایش داد بلکه باید به میزان تاب‌آوری و تحمل جامعه هم توجه کرد. اما جریمه پلیس در خصوص کسانی که قانون‌شکنی می‌کنند باید بازدارنده باشد.»
چگونه مردم را از خودروهایشان پیاده کنیم؟
حسینی منش کارشناس حوزه شهری که یکی از پایه گذاران طرح LEZ در تهران است، با اشاره به بازدارنده نبودن عوارض ۷۸ هزارتومانی ورود به محدوده طرح ترافیک به همشهری آنلاین می‌گوید:« یکی از نقدهای که به طرح ترافیک سابق می‌کردیم این بود که اگر قرار است این قانون، عاملی برای کنترل ترافیک و آلودگی هوای تهران باشد با این مدل اجرا به اهدافش نمی‌رسد بنابراین باید به سمت محله‌ها و حوزه‌های کاملا پاک در محدوده طرح ترافیک برویم که فقط دوچرخه در این محورهای مشخص اجازه تردد داشته باشند؛ مثل محور ۳۰ تیر. اگر بتوان چنین محورهایی را در شهر ایجاد کرد و گسترش داد، خود به خود ترددهای غیر ضروری کاهش می‌یابد. پیشنهاد من ایجاد محور کتاب در حد فاصل چهار راه ولیعصر تا میدان انقلاب است که حوزه کتاب فروشی‌هاست. یا دیگر محورهایی که قبلا مطالعات آن انجام شده را می‌توان کم کم اجرا کرد. شاید به واسطه چنین اقداماتی بتوانیم مردم را از خودروهایشان پیاده کنیم و لذت پیاده‌روی را به آنها بچشانیم تا بعد به سمت محور بعدی یعنی توسعه حمل ونقل عمومی حرکت کنیم.»
مهار ترافیک با افزایش ساعت کار مراکز خرید
شهروندان تهرانی حالا در همه سال به ویژه در اسفند ماه محکوم به ماندن در راه بندان‌های طولانی هستند و با قوانین و مقررات موجود به نظر نمی‌رسد،گره کور ترافیک به این راحتی باز شدنی باشد. اما چاره چیست؟
هاشمی تشکری رئیس کمیسیون عمران و حمل نقل شورای شهر تهران در این باره می‌گوید: « ترافیک در روزهای پایانی سال یک امر طبیعی است و هر سال همین طور است. این که مردم برای خرید شب عید و انجام کارهای آخر سال‌شان بیرون می‌آیند، نشان از شور وشوق نو کردن خانه‌ها و خریدن لوازم زندگی دارد اما اگر این ترافیک در همه روزهای سال و در ساعت‌های پیک و غیر پیک باشد، پذیرفته نیست.»
حسینی منش کارشناس شهری اما نظر متفاوتی با تشکری هاشمی دارد و معتقد است که ترافیک شب عید را هم می توان مدیریت کرد. او توضیح داد: « یکی از مواردی که می تواند از ایجاد ساعات پیک در روزهای منتهی به نوروز جلوگیری کند، باز گذاشتن مراکز خرید و در نظر گرفتن ساعت‌های فوق العاده برای این مراکز است یعنی اگر بتوان بعد از هماهنگی با اماکن و پلیس، مراکز خرید تا بعد از نیمه شب هم اجازه فعالیت داشته باشند و باز بمانند، ترافیک شهر توزیع می‌شود و در عصر کاهش می‌یابد.»
این کارشناس شهری اما درباره شلوغی مناطق مرکزی شهر که در محدوده طرح ترافیک قرار دارند، معتقد است: « اجرای طرح ترافیک تاثیری که باید در بحث ترافیک داشته باشد، را ندارد. به عقیده من، ایجاد مدهای حمل نقل عمومی مثل تراموا برای حل مشکل ترافیک تهران مفید است. بعنوان مثال در میدان تقسیم استانبول که میدان بزرگی است، تراموا توانسته علاوه بر بحث گردشگری، استفاده از خودروهای شخصی را به شدت کاهش دهد. در مجموع، ایجاد محدودیت همراه با تشویق و جاذبه راه حلی است که در تهران هم جواب می‌دهد. البته این را هم بگویم که اجرای تراموا در تهران هزینه زیادی را می‌طلبد در حالی که ما هنوز در بحث توسعه مترو با مشکلات مالی مواجه هستیم.»
مشکل شماره یک تهران تصمیم شجاعانه می‌خواهد
ترافیک تهران فقط مخصوص روزهای پایانی سال نیست. در این شهر درندشت با جمعیت نزدیک به ۹ میلیون نفر، در همه ماه‌های سال ترافیک دیده می‌شود. از طرف دیگر بر اساس نظر سنجی‌ها، ترافیک و آلودگی هوا دو معضل اصلی مردم تهران به حساب می‌آیند. به همین خاطر، این شهر نیازمند اجرای دقیق برنامه‌هایی برای رهایی شهروندان از ترافیک سرسام‌آور است.
هاشمی تشکری در گفت و گو با همشهری آنلاین در این باره می‌گوید:«درباره راه حل‌های کاهش ترافیک بارها و بارها صحبت شده است. ما برای برطرف کردن این معضل ترافیک نباید دنبال راه حل باشیم و تصور کنیم که باید مسیر جدیدی برای آن کشف کنیم. راه حل معضل ترافیک روشن و شفاف است. باید ناوگان حمل‌ونقل عمومی را توسعه دهیم و بهبود ببخشیم تا مردم نیازی برای استفاده از خودروهای شخصی نداشته باشند. همینطور باید به گونه‌ای برنامه‌ریزی شود که تا جایی که مقدور است مردم برای گرفتن خدمات از دستگاه‌ها و نهادهای عمومی و دولتی نیازی به تردد در شهر نداشته باشند. مواردی هم که نیاز به مراجعه حضوری دارد باید با حمل و نقل عمومی انجام شود. این اتفاقی است که اگر در سال‌های دیگر هم درباره آن صحبت کنیم، تغییر ماهیت نخواهد یافت.»
عضو شورای شهر تهران تاکید کرد:« ما در تهران با پدیده فقر در حمل و نقل عمومی مواجه هستیم. هم بودجه شهرداری و هم بودجه دولت امیدبخش نیست مگر اینکه مسئولان کشور درباره این موضوع، تصمیمات جدی و شجاعانه بگیرند. مثل خرید ۶۳۰ واگن مترو که ساالهاست منتظر عملیاتی شدن قرارداش هستیم. یا تامین ناوگان اتوبوسرانی که در این سال‌ها در حالت‌های مختلف، قول‌هایی درباره آن می‌شنویم اما به ثمر نمی‌نشیند. بنابراین اگر این موارد به نتیجه برسد، ترافیک پایتخت برای روزهای عادی سال بهبود می‌یابد.»
نظر شما